Ten kto zakochał się w astrofotografii doskonale wie, że wykonanie jednego zdjęcia wymaga sporo pracy i czasu. Aby uwiecznić wybrany obiekt głębokiego nieba trzeba spędzić pod gołym niebem przynajmniej jedną lub nawet kilka nocy w warunkach zależnych od pory roku. W czasie sesji astro wiele jest rzeczy, które mogą pójść nie tak jak byśmy oczekiwali począwszy od drobnych problemów technicznych skończywszy na nagłej zmianie pogody. Są też takie na które mamy wpływ ale przez brak odpowiedniej kontroli mogą zrujnować efekty wielogodzinnej pracy. Ostrość to dobry przykład parametru, który odpowiada za jakość finalnego zdjęcia i nad którym możemy w pełni panować. Punkt ostrości nieznacznie zmienia się w trakcie nocy na skutek zmiany temperatury lub przy zmianie filtrów (nie dotyczy to filtrów parafokalnych). Nie wystarczy raz ustawić fokuser teleskopu na początku sesji i oddać się przyjemności zbierania materiału. Niezbędnym jest okresowa kontrola ostrości i wprowadzanie korekt.
Ustawienie ostrości może odbywać się w dwojaki sposób – manualny lub automatyczny. Sposób manualny to nic innego jak regulacja ostrości za pomocą pokrętła wyciągu okularowego najlepiej z wykorzystaniem maski Bahtinova lub Duncana. Jest on jednak najmniej efektywny, dość uciążliwy i czasochłonny. Wiem, wiem … zaraz ktoś powie że nie do końca się zgadza bo reguluje tak ostrość od lat i jakość sobie radzi. Oczywiście, wiem że to możliwe i można przy tym osiągnąć również znakomite efekty co nie zmienia jednak faktu, że w porównaniu ze zautomatyzowanym ostrzeniem jest to nadal metoda czasochłonna, uciążliwa i mało efektywna 😉. Zatem automatyzacja tego procesu z wykorzystaniem kamer i motofocuserów jest fantastyczną alternatywą tym bardziej że staje się coraz tańsza i dostępna dla wszystkich. W tym wpisie oraz w moim filmie na YT przedstawiam zaawansowany robo-focuser ESATTO 4” oraz przy okazji rotator kamery / derotator pola ARCO 3” od PrimaLuceLab.
Credit: PrimaLuceLab
Esatto 4” to automatyczny focuser Crayfirda z własnym wyciągiem okularowym, który pracuje w zakresie od 0 do 35mm. Jest łożyskowany na całym obwodzie czterdziestoma łożyskami kulkowymi co w połączeniu ze stosunkowo niewielkim zakresem pracy wyciągu minimalizuje możliwość wystąpienia nawet najmniejszych ugięć. Konstrukcja jest bardzo zwarta, kompaktowa i całkowicie pozbawiona luzów. Jeśli do tego dodamy rozdzielczość z jaką pracuje ESATTO 4” – 0.04um czyli 0.00004mm / krok oraz udźwig do 10kg to otrzymamy kombinację parametrów plasujących focusery ESATTO w czołówce swojej klasy. Producent pomyślał również o wyposażeniu ESATTO w moduł WiFi dzięki któremu kontrola focusera nie musi się ograniczać tylko do pracy z komputerem. Nie ma problemu aby łączyć się z urządzeniem za pomocą smartfona. To wygodne rozwiązanie przy obserwacjach wizualnych lub astrofotografii z aparatem fotograficznym.
Najważniejsze parametry
Udźwig całkowity
Zakres pracy wyciągu
Rozdzielczość focusera
Całkowita liczba kroków
Szerokość zabudowy
Masa własna
do 10 kg
0 – 35 mm
0.00004 mm
875 000 kroków
65 mm
2 kg
Dobór adapterów
Dla moto-focuserów (silników krokowych) instalowanych na śrubie mikrometrycznej wyciągu okularowego, pomiary pozycji w punkcie ostrości nie mają żadnego znaczenia. Instalując silnik krokowy jako napęd w układzie nie zmienia się nic oprócz tego, że wyciąg regulowany jest silnikiem a nie ruchem dłoni. Montaż focusera ESATTO (35mm) różni się zasadniczo od montażu innych moto-focuserów ponieważ wymaga zdemontowania wyciągu okularowego dostarczonego razem z teleskopem. Mając na uwadze stosunkowo mały zakres pracy wyciągu ESATTO należy dobrze pomierzyć odległości pomiędzy matrycą kamery a teleskopem po to, aby dobrać odpowiednie adaptery, które pozwolą ustawić teleskop w oryginalnym punkcie ostrości.
W tym celu należy przygotować teleskop z ustawionym wyciągiem jak podczas sesji astro. Pomiaru dokonuje się w zależności od tego czy w układzie optycznym znajduje się korektor pola czy nie. Jeśli korektor jest obecny w ciągu optycznym to wiadomym jest, że odległość matrycy kamery względem korektora jest ustalona i stała – u mnie to 55mm (#2). Zatem w takiej sytuacji interesuje nas jedynie odległość od krawędzi teleskopu do krawędzi korektora. Za pomocą miarki należy zmierzyć tą odległość – u mnie 204mm (#1). W sytuacji braku korektora należy poprostu zmierzyć odległość pomiędzy krawędzią teleskopu a matrycą kamery.
Ostatnią ważną rzeczą przed przystąpieniem do kalkulacji jest kwestia zakresu pracy ESATTO. Aby móc regulować i ustawiać ostrość wyciąg musi mieć możliwość ruchu po obu stronach punktu ostrości. Dlatego też punkt ostrości należy wyliczyć tak aby wyciąg znajdował się mnie więcej w połowie swojej długości. Całkowita długość pracy wyciągu to 35mm więc połowa to 17.5mm. Nie musi to być wartość dokładnie równa połowie długości dlatego dla uproszczenia rachunku i łatwiejszego doboru adapterów przyjąłem 16mm..
Zatem dobór adapterów polegać będzie na określeniu długości, która po zainstalowaniu ESATTO I ARCO uzupełni ciąg optyczny do wartości zmierzonej powyżej (#1). Na stronie producenta bez trudu znajdziecie szczegółowe informacje techniczne, z których wynika że całkowita szerokość połączonych elementów ESATTO 4” i ARCO 3” to 93mm, a więc biorąc pod uwagę również połowę długości wyciągu 16mm otrzymamy …
204 mm – (93+16) = 95 mm
95 mm to właśnie dystans w ramach którego należy dobrać dwa adaptery. Zależało mi aby adapter od strony teleskopu był możliwie jak najdłuższy. Adaptery zamawiałem na stronie sklepu online PreciseParts. Maksymalna szerokość adaptera jaki można tam zamówiç to 75mm – taką więc szerokość ma pierwszy mój adapter. Dalej rachunek jest już prosty, bo …
95 mm – 75 mm = 20 mm
No i mamy adaptery 75 mm i 20 mm.
Podsumujmy patrząc na poniższe zdjęcie:
#1 Adapter nr 1 łączący teleskop z focuserem Esatto o długości 75 mm
#2 Esatto 4 i Arco 3 oraz wyciąg w połowie długości 16 mm łącznie daje 109 mm
#3 Adapter nr 2 łączący Arco z korektorem pola o długości 20 mm
Montaż focusera ESATTO sam w sobie nie jest wyzwaniem ale jak widać dobór odpowiednich złączy / adapterów wymaga czasu i dodatkowych nakładów finansowych. W zamian jednak można cieszyć się pięknie wykonanym, najwyższej klasy urządzeniem.
czystego nieba !!!